seyir-i-alem: * Hastalıkta namaz

18 Aralık 2020 Cuma

* Hastalıkta namaz

18 Aralık 2020, Cuma

Hastalıkta namaz

Sual: Hasta olanlar namazlarını nasıl kılarlar, yere secde edemeyen bir şey kaldırıp onun üzerine secde yapabilir mi? İma ile kılabilecek durumda olan hastanın namazı kazaya bırakması caiz olur mu?

Cevap: (Ni’met-i islâm)da diyor ki: Ayakta duramayan veya ayakta durunca, hastalığının uzayacağını çok zan eden hasta, namazını oturarak kılıp, rükû için bedenini biraz eğer. Sonra dikilip, sonra yere secde yapar. Kolayına geldiği gibi oturur. Diz çökmesi, bağdaş kurması, ihtibâ etmesi, yani kaba etleri üzerine oturup kollarını dizlerinin etrafına halka yapması câizdir. Baş, diş, göz ağrısı hastalık sayılır. Düşmana görünmek korkusu da, özürdür. Ayakta olunca, abdesti bozulan da oturarak kılar. Bir şeye dayanarak ayakta durabilen, dayanarak kılar. Ayakta fazla duramayan, iftitah tekbirini ayakta alıp, ağrı hâsıl olunca oturarak devam eder.

Yere secde yapmaktan âciz olan, ayakta okuyup, rükû ve secde için oturarak ima eder. Oturup rükû için biraz, secde için daha çok eğilir. Bedenini eğemeyen, başını eğer. Bir şey üzerine secde etmesi lâzım değildir. Bir şey üzerine secde ederse, secde için, rükûdan fazla eğilmiş ise, namazı sahih olursa da, mekruhtur. Dayanarak oturmak mümkün iken, yatarak ima câiz olmaz. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, bir hastanın, önüne yastık koyup, yastık üzerine secde ettiğini görerek, yastığı alıp atmış. Hasta, önüne tahta koymuş. Onu da atmış ve (Muktedir isen, erd üzerinde [yani alnını toprağa koyarak] kıl! Buna gücün yetmezse, ima et ve secde için, rükûdan daha çok eğil!) buyurmuştur. (İslâm Ahlâkı s. 281)

Kıbleye dönemeyen hasta, kolayına gelen cihete doğru kılar. Sırt üstü yatanın başı altına bir şey konarak, yüzü kıbleye karşı yapılır. Dizlerini dikmesi iyi olur. Başı ile ima edemeyenin namazı kazaya bırakması câiz olur. Namaz arasında hasta olan, gücü yettiği şekilde devam eder. Yerde oturarak kılan hasta, namazda iyi olursa, ayakta kılarak devam eder. Aklı, şuuru giden namaz kılmaz. Beş vakit geçmeden iyi olursa, beş vakti kaza eder. Altı namaz geçerse, hiç kaza etmez. Cemaate gidince ayakta kılamayan, evinde ayakta kılar. İma ile de olsa, kılınmayan namazı acele kaza etmek farzdır. Kaza etmeğe vakit bulmadan ölüm hâline gelirse, kılmadığı namazların iskatı için, bıraktığı maldan fidye verilmesini vasiyet etmek vacib olmaz. Kaza edecek zaman sıhhat bulursa, vasiyet vacib olur. Vasiyet etmezse, velisinin hatta yabancının kendi malından iskat yapması câiz olur denilmiştir. (İslâm Ahlâkı s. 282)