seyir-i-alem: * Ticaret eşyası zekâtı

6 Ağustos 2017 Pazar

* Ticaret eşyası zekâtı

7 Ağustos 2017, Pazartesi

Ticaret eşyası zekâtı

Sual: Ticaret eşyasının zekâtı nasıl hesap edilip verilmelidir? Fakire senet veya kağıt para verince zekât verilmiş olur mu?

Cevap: Ticaret eşyasının, nisabı hesap edilirken alış fiyatının, para olarak kullanılan damgalı altına veya gümüşe nazaran kıymetleri nisap miktarı olunca, bu ticaret eşyasının zekâtı, altın veya gümüş yahut, ticaret eşyasından verilir. Şimdi, alışverişte kullanılan kağıt paralar altın lira karşılığı olan senetlerdir. Şimdi, gümüşün altına nazaran kıymeti, İslâmiyettekinden, yani yedide birden çok düşük olduğu için, zekât hesaplarının yalnız altın lira ile kıymetlendirilmesi lâzımdır. [(İbni Âbidîn) 1271 Bulak baskısı, cild 4, sahife 28 ve 182.]

Alacağı olan bir insanın, elinde senetleri varsa, zekâtını vermesi lâzımdır. Fakat, senetlerin kırkta birini veremez. Çünkü senetler (deyn) olan, yani elde bulunmayan malı gösterir. Deyn olan malın zekâtını vermek lâzımdır. Fakat zekât, (ayn) olarak verilir. Deyn olan mal verilmez. Yani elde bulunan maldan verilir. Fakire malı teslim etmek lâzımdır. Senet, ayn olan mal değildir, kağıt parçasıdır. Senette yazılı olan altın ise, altın vermesi, gümüş ise gümüş vermesi lâzımdır.

Kağıt liralar da ayn olan mal değildir. Deyn olan malı göstermektedirler. Hükûmetlerin imzaladığı bir deyn senedidir ve altın karşılığıdırlar. Gümüş karşılığı değildirler. Elinde onbin liralık kağıt parası bulunan bir kimse, bunun karşılığı olan altını bankaya veya sarrafa ödünç vermiş kimse demektir. Elindeki kağıt para, o altınların senedi demektir. O hâlde, bu kimsenin, o altınların zekâtını ayn olarak vermesi, hem de altın olarak vermesi lâzımdır. Nitekim, fulûsun, yani bakır paranın zekâtı kıymetinden verilir. Fulûs olarak verilmez. Bir malın kıymeti, piyasaya göre karşılığı olan altın lira adedi demektir. Bunun için, kırkbin kağıt lirası olan, gazetede yazılı altın fiyatlarından fiyatı en az olan altın lira üzerinden, nisabı hesap eder. Fiyatı en az olan Hamîd altını ise ve bir Hamîd altınının karşılığı binbeşyüz kağıt lira ise, o gün için, kağıt paranın zekât nisabı: 13,3 x 1500 = 19950 lira olup, kırkbin liranın zekâtını altın olarak vermek lâzım gelir. Bunun zekâtı bin liradır. Fakire, bin kağıt liranın karşılığı olan bir yarım altın lira ile bir çeyrek altın veya bir altının üçte ikisi kadar, yani yaklaşık beş gram ağırlığında bir altın parçası, meselâ bilezik veya yüzük verir. (İslâm Âhlâkı s. 535)