* İslami ahkâmın tatbik edilmediği yerde fâiz

27 Ağustos 2025, Cuma

İslami ahkâmın tatbik edilmediği yerde fâiz

Sual: (Dâr-ül-harb)de, yani ahkâm-ı islâmiyyenin tatbik edilmediği İtalya, Fransa gibi yerlerde, Müslümanın, kâfirlere ödünç vererek, onlardan fâiz alması caiz midir? Cevap: (Dâr-ül-harb)de, yani ahkâm-ı islâmiyyenin tatbik edilmediği İtalya, Fransa gibi putlara tapınılan yerlerde, Müslümanın, kâfirlere ödünç vererek, onlardan fâiz almasının caiz olduğu bütün kitaplarda, fâiz bahsinin sonunda yazılıdır. Mesela: İbni Âbidîn diyor ki, (Dâr-ül-harbde, kâfirlerin mallarını fâiz, kumar, fasit bey’ ile almak helaldir. Bu yollarla Müslümanın zarar etmesi helal değildir). (Mültekâ) kitabında, (İmam-ı a’zam ile imâm-ı Muhammed “rahmetullahi teâlâ aleyhimâ” buyurdu ki, Dâr-ül-harbde, Müslüman ile kâfir arasında fâiz olmaz). (Mecmâ’ul-enhür)de diyor ki, (Hadîs-i şerifte, (Dâr-ül-harbde, Müslüman ile kâfir arasında fâiz yoktur) buyuruldu. Orada, onların malını almak mubahtır. Gönül rızası ile, gadr (zulüm) yapmadan almak caizdir. Diğer üç mezhepte hiç caiz değildir). (Dürer ve Gurer) kitabında da bu hadîs-i şerîf yazılarak, Dâr-ül-harbde bir Müslümanın fâiz ile ve fasit bey’ ile [mesela ikramiyeli, piyangolu satış yaparak] kâfirden ve orada Müslüman olandan mal çekmesi caizdir. Çünkü, onların malını rızaları ile almak mubahtır diyor. Fakat, mallarına saldırmak, zorla almak caiz değildir diyor. Şernblâlî, bunu açıklarken, (Kumar ile alması da caizdir) diyor. (Kudûrî), (Cevhere), (Vikâye), (Dürr-ül-muhtâr) ve (Redd-ül-muhtâr)da ve (Fetâvâyı Hindiyye)de de böyle yazılıdır. (Dâr-ül-harb)de bulunan Müslümanların birbirleri ile ve zimmî kâfir ile yapıkları sözleşmelerin ahkâm-ı islâmiyyeye uygun olması lâzımdır. (Tam İlmihal s. 858)
Dinimiz İslam Radyo	Huzura Doğru TV
Dini sualler için Üye olmak için  |  Üyelikten ayrılmak için   Google mail grubu sayfası   www.hakikatkitabevi.net   www.dinimizislam.com

 

 

 

* Satıştaki ve ödünç vermekteki fâize misaller (3)

24 Ağustos 2025, Pazar

Satıştaki ve ödünç vermekteki fâize misaller (3)

Sual: Satıştaki ve ödünç vermekteki fâizler neler olabilir? Cevap: (Rıyâd-un-nâsıhîn)de diyor ki: Satıştaki ve ödünç vermekteki fâiz için, Ömer Nesefînin “rahmetullahi teâlâ aleyh” (Erba’în-i Selmânî) kitabındaki otuzüç misalin bir kısmını aşağıya yazıyoruz: 16- Unu ve buğdayı, ekmeğe satmak fâiz olmaz. Çünkü ekmek, başka cinsten olmuştur ve sayı ile ölçülür. 17- Menşeleri veya kullanış yerleri aynı olmayan veya insanlar tarafından sıfatları değiştirilen şeyler, aynı cinsten değildir. Mesela hurma sirkesi ile üzüm sirkesi ve koyun eti ile sığır eti ve sütleri ve koyun yünü ile keçi kılı ve buğday ile ekmek aynı cinsten değildirler. Keçi ve koyun eti ve sütleri, fâiz bakımından aynı cinstendir. 18- İmam-ı Muhammede göre, ekmeği adet ile ve vezin (tartı) ile ödünç vermek fâiz olmaz. İmam-ı Ebû Yûsüfe göre yalnız tartı ile fâiz olmaz. 19- Susam, zeytin, ceviz gibi, yağ çıkarılan cisimler, kendi yağları ile satıldığı zaman, yağ, cisimdeki yağ miktarından ziyade ise caizdir ve yağın aynı miktarı yağ karşılığı olup, ziyadesi posa karşılığı olur. Ziyade değilse, az veya müsavi ise veya belli değilse fâiz olur. 20- Üzümü, şırası karşılığı ve koyunu yünü karşılığı ve meyveli ağacı aynı meyve karşılığı ve ekilmiş toprağı, çıplak toprak karşılığı ve başakta yetişmiş buğdayı, yetişmemiş buğday karşılığı, taşlı küpeyi taşsız küpe karşılığı, altınlı kılıcı veya kemeri altınsız aynı kılıç ve kemer karşılığı ve kabuklu pirinci kabuksuz pirinç ile satmak da, müsavi veya az ise fâiz olur. (Tam İlmihal s. 857)
Dinimiz İslam Radyo	Huzura Doğru TV
Dini sualler için Üye olmak için  |  Üyelikten ayrılmak için   Google mail grubu sayfası   www.hakikatkitabevi.net   www.dinimizislam.com

 

 

 

* Satıştaki ve ödünç vermekteki fâize misaller (2)

22 Ağustos 2025, Cuma

Satıştaki ve ödünç vermekteki fâize misaller (2)

Sual: Satıştaki ve ödünç vermekteki fâizler neler olabilir? Cevap: (Rıyâd-un-nâsıhîn)de diyor ki: Satıştaki ve ödünç vermekteki fâiz için, Ömer Nesefînin “rahmetullahi teâlâ aleyh” (Erba’în-i Selmânî) kitabındaki otuzüç misalin bir kısmını aşağıya yazıyoruz: 8- Kile (ölçek) ile veya vezin (tartı) ile ölçülen bir şeyi, kendi cinsi karşılığı, ölçmeden toptan satmak fâiz olur. Miktarları müsavi ise de, fâiz olur. Çünkü, böyle şeylerin satışında, söz kesilirken, ölçülerek, miktarlarının aynı olduğunu bilmek, bey’in (satışın) sahih olması için, şarttır. 9- Birkaç kimse arasında müşterek olan, kile veya vezin ile ölçülen bir malı, ölçmeden paylaşmak fâiz olur. [Çünkü, her biri, kendi payında bulunan diğerinin mülkünü, diğerinde kalan kendi mülkü ile değiştirmiş olur. Yani bunları birbirlerine ölçmeden satmış olurlar. Her biri diğerlerine bir defter, ikincisi bir mendil gibi şeyler de verip helallaşmalıdırlar.] 10- Hacim ile veya vezin ile ölçülen bir malı, ölçmeden ödünç vermek ve almak fâiz olur. 11- Başaktaki buğdayı, buğday ile, müsavi miktarda dahi satmak fâiz olur. 12- Başaktaki buğdayı, başaktaki buğdaya aynı miktarda dahi satmak fâiz olur. Çünkü, buğdayları başaksın ölçmek lâzımdır. 13- Ağaçtaki meyveyi, kopmuş aynı meyveye satmak fâiz olur. 14- Ağaçtaki meyveyi, ağaçtaki aynı meyve ile satmak fâiz olur. 15- Buğdayı, buğday ununa ve kavrulmuş buğdaya, aynı hacimde dahi satmak fâiz olur. Çünkü, buğdaydan, aynı hacimde un hâsıl olmaz. (Tam İlmihal s. 857)
Dinimiz İslam Radyo	Huzura Doğru TV
Dini sualler için Üye olmak için  |  Üyelikten ayrılmak için   Google mail grubu sayfası   www.hakikatkitabevi.net   www.dinimizislam.com

 

 

 

* Satıştaki ve ödünç vermekteki fâize misaller (1)

21 Ağustos 2025, Perşembe

Başlık

Sual: Satıştaki ve ödünç vermekteki fâizler neler olabilir? Cevap: (Rıyâd-un-nâsıhîn)de diyor ki: Satıştaki ve ödünç vermekteki fâiz için, Ömer Nesefînin “rahmetullahi teâlâ aleyh” (Erba’în-i Selmânî) kitabındaki otuzüç misalden bir kısmını aşağıya yazıyoruz: 1- Kile (ölçekle) ile satılan bir şey, kendi cinsine [mesela buğdayı buğdaya] peşin satılırken, birinin hacmi ziyade olursa, fâiz olur. 2- Hacimleri müsavi, fakat biri veresiye [yani söz kesilen yerden ayrılıncaya kadar taayyün etmez (tayin edilme, belli olma)] ise, yine fâiz olur. 3- Tartarak satılan bir şey, kendi cinsine [mesela beşibiryerdeyi, altın liralar karşılığı] peşin satılırken, verilen ile alınanın ağırlığı müsavi olmazsa, fâiz olur. 4- Vezinleri (tartı) müsavi, fakat biri veresiye ise, fâiz olur. Vezin veya hacimleri müsavi olmayan peşin satışta, fâizden kurtulmak için, vezni veya hacmi az olan malın yanına, aynı cinsten olmayan, başka az bir şey de ilave edip, iki şey bir arada iken, pazarlık etmelidir. Böylece fâizden kurtulunur ise de, ilave edilen şeyin kıymeti az ise, harama yakın mekruh olur. O şeyi, pazarlıktan sonra ilave ederse caiz olmaz. 5- Kile ile satılan şeylerden, aynı cinsten olmayanlar, birbiri ile [mesela, arpayı buğdaya] satılırken, hacimleri aynı olsa da, veresiye satmak, ribâ [yani fâiz] olup, hacimleri farklı olsa da, her ikisi peşin caizdir. 6- Tartılarak satılan şeylerden aynı cinsten olmayanlar, birbiri ile [altın, gümüş ile] satılırken, ağırlıkları eşit olsa da, biri veresiye olunca fâiz olur. Ağırlıkları farklı olsa da, ikisi peşin [eline teslim etmek] caiz olur. Altınlı ve gümüşlü eşyayı, birbiri karşılığı veresiye satmak fâiz olur. 7- Vezin ile ve kile ile ölçülen ve ölçülmeyen her şey, kendi cinsi ile, veresiye satılınca, miktarı aynı olsa da, fâiz olur. (Tam İlmihal s. 856)
Dinimiz İslam Radyo	Huzura Doğru TV
Dini sualler için Üye olmak için  |  Üyelikten ayrılmak için   Google mail grubu sayfası   www.hakikatkitabevi.net   www.dinimizislam.com

 

 

 

* Altın ve gümüş, ağırlıkla ölçülür

20 Ağustos 2025, Çarşamba

Altın ve gümüş, ağırlıkla ölçülür

Sual: Altın ve gümüş, yalnız ağırlıkla mı ölçülür? Cevap: Altın ve gümüş, ağırlıkla ölçülür. Basılı liraların ağırlığı belli olduğu için, liraları sayı ile de kullanmak caiz olur. Kullanırken, ağırlıklarını düşünmek lâzımdır. On dirhem gümüş para borcu olan kimse, alacaklısına, bunlar yerine bir altın verse, yani on dirhem borcuna karşı, bir altını peşin olarak satsa caiz olur. Çünkü gümüşler, semen yapılmış olup, taayyün etmeleri için, borçlunun teslim alması lâzımdır. Zaten borçluda bulundukları için, yeniden teslim almasına lüzum kalmamıştır. Çünkü, mebî’in ve semenin birlikte taayyün etmeleri, veresiye olan satışta fâizden sakınmak için şart edilmiştir. Ödenip biten borçta, böyle fâiz olamaz. Borçta, ileride düşülecek fâiz tehlikesi olabilir. (Dürr-ül-muhtâr). (Tam İlmihal s. 856)
Dinimiz İslam Radyo	Huzura Doğru TV
Dini sualler için Üye olmak için  |  Üyelikten ayrılmak için   Google mail grubu sayfası   www.hakikatkitabevi.net   www.dinimizislam.com

 

 

 

* Kağıt veya madeni parayı birbiriyle değiştirmek

19 Ağustos 2025, Salı

Kağıt veya madeni parayı birbiriyle değiştirmek

Sual: Kağıt veya madeni parayı birbiriyle değiştirirken birisi veresiye olur mu? Tayin edilen malın kendisi verilmeyip benzeri verilebilir mi? Cevap: (Bedâyı’) kitabının sahibi “rahmetullahi teâlâ aleyh”, beşinci cüz, 236. cı sahifesinde diyor ki, (Aynı sayıda fülüsü birbirleri ile değiştirirken [kağıt veya metal para bozdururken] veya fülüs verip fülüsten başka şey [altın, gümüş veya başka bir ayn] satın alırken, fülüs hep semen olur. Tayin edilince taayyün etmez. Kabzedilmedikçe deyn olur. Nakdeyn ile değiştirilirken, ayrılmadan önce, iki karşılıktan birinin kabzolunarak taayyün etmesi lâzımdır. Çünkü, burada fâizin iki şartı da yok ise de, deynin deyn karşılığı satılması bâtıldır. Fülüs, aynı sayıda [yani, itibari kıymetleri aynı olarak] fülüs ile değiştirilirken, fâizin bir şartı bulunduğu için [veresiyesi haram olacağından] iki karşılığın da kabzolunmaları lâzımdır. Fülüs, başka sayıda fülüs ile değiştirilirse, [bir yüzlük verip, kıymetlerinin toplamı yüzden az olan ufaklık alınırsa], fâizden kurtulmak için, iki karşılığın da tayin edilmeleri lâzımdır. Şeyhayne göre, ancak bu hâlde [ve selem satışında] niyet etmekle fülüs semenlikten çıkar. Uruz gibi olurlar. Tayin edilince, taayyün ederler. Fakat, yine adet ile ölçülürler. Fâizin bir şartı bulunduğu için, yani aynı cins oldukları için, tayin edilmekle, satışın peşin yapılması temin edilmiş olur. Tayin edilen malın kendisi verilir. Benzerleri verilemez). Birisinin tayin edilmesi de kâfi ise de, deynin semen olması ve bunun ayrılmadan önce kabzedilmesi lâzım olur. Bankada, bono kırdırmanın caiz olmadığı buradan da anlaşılmaktadır. Zimmînin zimmîlerle ve Müslümanlarla alış-verişi, Müslümanların birbirleri ile alış-verişi gibidir. Yalnız kendi aralarında domuz ve şarap satmaları da caizdir. Dâr-ül-harbde [yani, Yahudi, Hristiyan veya müşriklerin memleketlerinde] bulunan mürtedin malları onun mülkü değildir. (Tam İlmihal s. 855)
Dinimiz İslam Radyo	Huzura Doğru TV
Dini sualler için Üye olmak için  |  Üyelikten ayrılmak için   Google mail grubu sayfası   www.hakikatkitabevi.net   www.dinimizislam.com

 

 

 

* Fâiz bulunan satışta eski-yeni farkı

18 Ağustos 2025, Pazar

Fâiz bulunan satışta eski-yeni farkı

Sual: Fâiz şartlarını taşıyan satışta eski ile yeni, taze ile bayat farkı var mıdır? İşçilik ve sanat farkı önemli midir? Cevap: Fâiz bakımından yeni ile eski, taze ile bayat arasında fark yoktur. Mesela, eski bakırı, yeni bakır ile aynı ağırlıkta ve peşin değişmelidir. Yeni bakır hafif ise, bununla az miktar başka mal veya para da peşin vermelidir. Altın ve gümüşten başka madenlerde, sanat, işçilik farkı olabilir. Bir bakır semaveri, daha ağır bakır semaver karşılığı satmak caiz olur. Çünkü altından ve gümüşten başka madenler, sanat tesiri ile, ağırlık ölçüsünden çıkıp, adet ile satılabilir. Fakat bunları ağırlıkla satmak âdet olan yerlerde, ağırlık farkı yine fâiz olur. Altın, gümüş eşya, sanat tesiri ile semenlikten çıkarak mebî’ olabilir. Yani tayin ile taayyün eder. Fakat, kabzedilmesi ve altını, gümüşü yarıdan fazla olanların daima ağırlık ile ölçülmesi şarttır. (Tam İlmihal s. 855)
Dinimiz İslam Radyo	Huzura Doğru TV
Dini sualler için Üye olmak için  |  Üyelikten ayrılmak için   Google mail grubu sayfası   www.hakikatkitabevi.net   www.dinimizislam.com